اسکلروتراپی چیست؟ و چه کاربردی دارد

اسکلروتراپی یا اسکلروز درمانی ( به انگلیسی Sclerotherapy) یک روش درمانی است که به منظور درمان و از بین بردن واریس‌ها، شبکیه‌های عروق بزرگتر که به صورت غیرطبیعی و برآمده از پوست ظاهر می‌شوند، استفاده می‌شود. این فرآیند با تزریق یک ماده  به داخل واریس‌ها یا عروق برآمده می‌شود تا عروق تحت تأثیر این ماده تشدید و بعداً به طور طبیعی تخریب و جذب شوند.

در اسکلروتراپی، پزشک یا پزشک متخصص پوست، ماده ای(که ممکن است شامل موادی مانند پولیدوکانول، دوسالات سدیم، گلوکوز یا ماده‌های دیگر باشد) را به داخل واریس‌ها یا عروق برآمده تزریق می‌کند. این ماده باعث تحریک و التهاب دیواره عروق می‌شود و در نتیجه دیواره آنها به هم می‌چسبد و عروق بسته می‌شوند. در مدت زمانی پس از تزریق، عروق تخریب می‌شوند و به طور طبیعی توسط بدن جذب می‌شوند.

اسکلروتراپی به عنوان یک روش غیرجراحی و کم تهاجمی در درمان واریس‌ها و عروق برآمده موثر است. این روش معمولاً برای واریس‌های کوچک و متوسط و نیز برای شبکیه‌های عروق برآمده روی پوست پا، ران، صورت و سایر مناطق بدن استفاده می‌شود. قبل از انجام اسکلروتراپی، پزشک شما ارزیابی خواهد کرد و میزان تأثیر و مطلوبیت این روش را برای شما تعیین خواهد کرد.

کاربردهای اسکلروتراپی

اسکلروتراپی در ترخیص و درمان مشکلات مختلف عروقی و عروق برآمده از زیر پوستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش به طور گسترده در درمان واریس‌ها و عروق برآمده، به ویژه در پاها، مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور کلی، کاربردهای اصلی اسکلروتراپی عبارتند از:

1. درمان واریس‌ها: واریس‌ها عبارتند از عروق پوشش دهنده پاها که به صورت برآمده و پیچیده ظاهر می‌شوند. این عروق معمولاً باعث درد، تورم و ظاهر نامطلوب پوست می‌شوند. اسکلروتراپی به عنوان یک روش کم تهاجمی و غیرجراحی در درمان واریس‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

2. درمان شبکیه‌های عروق برآمده: این شبکیه‌ها یا تلخاب‌ها، شبکه‌ای از عروق کوچک و برآمده هستند که به صورت شبکه‌ای روی پوست پا، ران، صورت و سایر مناطق بدن ظاهر می‌شوند. اسکلروتراپی برای کوچک کردن و یا حتی حذف این شبکه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

3. درمان تلخاب‌های معده و بزاقی معده: تلخاب‌های معده و بزاقی معده از پوست بیرون می‌آیند و می‌توانند ظاهر نامطلوبی داشته باشند. اسکلروتراپی ممکن است برای کاهش این تلخاب‌ها و بهبود ظاهر پوست مورد استفاده قرار بگیرد.

4. درمان برخی ناهنجاری‌های عروقی: اسکلروتراپی ممکن است در درمان برخی ناهنجاری‌های عروقی دیگر مانند لکه‌های عروقی (همانگن) یا مورگان (نوعی نواحی قرمز روی پوست) نیز مورد استفاده قرار گیرد.

5. درمان همانژیوم‌ها: همانژیوم‌ها عبارتند از توده‌های عروقی غیرطبیعی که در انواع مختلف به وجود می‌آیند. اسکلروتراپی ممکن است برای درمان همانژیوم‌ها مورد استفاده قرار بگیرد.

مزایای اسکلروتراپی

اسکلروتراپی یک روش درمانی موثر برای مشکلات عروقی مانند واریس‌ها و شبکیه‌های عروق برآمده است که به تعدادی از مزایا و فواید مهم برای بیماران ارائه می‌دهد. برخی از مزایای اسکلروتراپی عبارتند از:

1. کم تهاجمی و غیرجراحی: یکی از اصلی‌ترین مزایای اسکلروتراپی این است که یک روش کم تهاجمی و غیرجراحی است. تزریق ماده اسکلروزنده به داخل عروق به طور کلی نیاز به برش یا جراحی ندارد، بنابراین مدت بازیابی و نیاز به استراحت پس از این روش کمتر از روش‌های جراحی ترشح می‌شود.

2. عملکرد سریع: بیشتر بیماران پس از اسکلروتراپی به طور سریع تغییر در وضعیت عروق خود مشاهده می‌کنند. عروق برآمده کوچک‌تر می‌شوند و برخی از علائم ناخوشایند مانند درد، تورم و خارش کاهش می‌یابند.

3. بدون تحمل درد شدید: اسکلروتراپی به طور معمول با درد کمتری نسبت به روش‌های جراحی همراه است. بیشتر افراد احساس درد خفیفی دارند که به طور کلی مدت زمان کوتاهی طول می‌کشد.

4. بازگشت به فعالیت‌های روزمره سریع: پس از انجام اسکلروتراپی، بیماران معمولاً می‌توانند به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند. نیاز به استراحت طولانی و قطعی از فعالیت‌ها بسیار کمتر است.

5. نتایج ظاهری بهتر: اسکلروتراپی باعث بهبود ظاهر پوست و تخریب عروق برآمده می‌شود، که می‌تواند بهبود تصویر بصری و زیبایی پوست را فراهم کند.

6. دسترسی آسان و مدت زمان کوتاه: اسکلروتراپی به عنوان یک روش غیرجراحی در بیمارستان‌ها، مراکز پزشکی و کلینیک‌ها انجام می‌شود و به طور عمومی نیاز به مدت زمان کمتری برای انجام دارد.

معایب اسکلروتراپی

اگرچه اسکلروتراپی یک روش درمانی موثر برای مشکلات عروقی مانند واریس‌ها و شبکیه‌های عروق برآمده است، اما همچنان دارای برخی معایب و محدودیت‌ها نیز می‌باشد. برخی از این معایب عبارتند از:

1. نیاز به تکرار جلسات: معمولاً برای کسب نتایج مطلوب، نیاز به تکرار جلسات اسکلروتراپی در بازه‌های زمانی مشخص دارید. این ممکن است برای برخی افراد دلایلی مانند مشکلات زمانی یا رفت و آمد مسیر باشد.

2. برگشت دوباره عروق: در برخی موارد، عروق برآمده ممکن است پس از اسکلروتراپی مجدداً ظاهر شوند. این معمولاً در مواردی اتفاق می‌افتد که عروق عمقی‌تری تحت تأثیر این روش قرار نگرفته‌اند.

3. عوارض جانبی: اسکلروتراپی ممکن است با عوارض جانبی کمی همراه باشد. عوارض معمول می‌توانند شامل التهاب، تغییرات رنگی پوست، درد موقتی، تورم، خارش و دچار شدن به عفونت باشند.

4. نیاز به مراقبت پس از تزریق: پس از انجام اسکلروتراپی، پزشک ممکن است به شما تجویزات خاصی مانند شلنگ‌های فشاری یا کفش‌های پوشاک پوستی توصیه کند. همچنین ممکن است نیاز به محدودیت‌هایی از نظر فعالیت‌ها و ورزش داشته باشید.

5. مناسب نبودن برای برخی موارد: اسکلروتراپی ممکن است برای برخی موارد مانند عروق بزرگتر یا موارد پیچیده‌تر نامناسب باشد و روش‌های دیگری مثل جراحی ممکن است برای این موارد توصیه شود.

6. موقتی بودن نتایج: ممکن است نتایج اسکلروتراپی به طور موقت باشد و در طی زمان نیاز به تکرار جلسات دارید تا اثرات درازمدت را حفظ کنید.

با این وجود، مزیت‌ها و معایب اسکلروتراپی بستگی به وضعیت شما و نوع مشکلات عروقی دارد. قبل از تصمیم‌گیری در مورد اسکلروتراپی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا با شما در مورد تمام جنبه‌های درمان آشنا شده و تصمیم‌گیری بهتری داشته باشید.

چه کسانی می توانند اسکلروتراپی انجام دهند؟

اسکلروتراپی به عنوان یک روش درمانی برای مشکلات عروقی مانند واریس‌ها و شبکیه‌های عروق برآمده استفاده می‌شود. افرادی که می‌توانند از این روش بهره‌برداری کنند، به طور کلی شامل موارد زیر می‌شود:

1. افراد با واریس‌ها و عروق برآمده: اسکلروتراپی به عنوان یک روش درمانی موثر برای واریس‌ها و شبکیه‌های عروق برآمده در پاها، ران، صورت و سایر مناطق بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

2. افرادی که دارای مشکلات کیفیت زندگی به دلیل عروق برآمده هستند: اگر عروق برآمده باعث درد، تورم، خارش یا ناراحتی‌های دیگر در پوست شما شده‌اند و به کیفیت زندگی شما تأثیر منفی می‌گذارند، اسکلروتراپی ممکن است به عنوان یک روش درمانی مناسب برای شما باشد.

3. افرادی که نیاز به روش‌های کم تهاجمی دارند: اسکلروتراپی به عنوان یک روش کم تهاجمی و غیرجراحی مورد توجه قرار می‌گیرد و برای افرادی که از جراحی‌های بزرگتر خودداری می‌کنند، می‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد.

4. افرادی که به دنبال بازیابی سریع هستند: پس از اسکلروتراپی، بیشتر افراد می‌توانند به سریعتر به فعالیت‌های روزمره‌شان بازگردند و نیاز به مدت زمان طولانی برای استراحت و بازیابی ندارند.

نحوه انجام اسکلروتراپی

اسکلروتراپی یک روش درمانی کم تهاجمی است که در آن ماده‌ای به نام "اسکلروزنده" (به انگلیسی Sclerosant) به داخل عروق تزریق می‌شود تا باعث تخریب و تاخیر در جریان خون در این عروق شود. این روش معمولاً توسط پزشکان پوست، وریدشناسان یا پزشکان عروق انجام می‌شود. نحوه انجام اسکلروتراپی عبارتند از:

1. ارزیابی اولیه: در ابتدا، پزشک شما از عروق مورد نظر ارزیابی می‌کند تا مطمئن شود که اسکلروتراپی مناسب برای شماست. او ممکن است از تست‌های تصویربرداری مثل اکو دوپلر استفاده کند تا جریان خون در عروق را بررسی کند.

2. آماده‌سازی: پیش از شروع اسکلروتراپی، پوست منطقه مورد درمان تمیز می‌شود و به طور معمول از یک ماده ضدعفونی کننده پوستی استفاده می‌شود.

3. تزریق اسکلروزنده: پزشک ماده اسکلروزنده را با یک سرنگ و سوزن بسیار نازک به داخل عروق تزریق می‌کند. این ماده باعث تحریک دیواره‌های عروق می‌شود و باعث تخت شدن و تاخیر در جریان خون می‌شود.

4. فشار و ماساژ: پس از تزریق اسکلروزنده، پزشک ممکن است محل تزریق را با یک فشار نوری فشرده کند تا جریان خون به طرف قلب هدایت شود و ماده اسکلروزنده به داخل عروق منتقل شود.

5. بانداژ و فشار محلی: پس از تزریق، پوست منطقه مورد درمان با بانداژ یا فشار محلی پوشانده می‌شود. این اقدام باعث فشار روی عروق مورد درمان شده و کمک می‌کند تا جریان خون به طرف قلب جلوگیری شود.

6. شماتسیون یا برشی نیاز نیست: اغلب در اسکلروتراپی، نیازی به شماتسیون یا برش از بیرون پوست برای دسترسی به عروق ندارید. همه مراحل درمان از طریق تزریق انجام می‌شود.

7. پسا درمانی: پس از اسکلروتراپی، پوست منطقه مورد درمان ممکن است با بانداژ یا فشار محلی پوشانده شود. پزشک ممکن است راهنمایی‌هایی در مورد مراقبت‌های پسا درمانی و فعالیت‌های محدودی که در طی مدت زمانی پس از انجام اسکلروتراپی باید انجام دهید، ارائه دهد.

همانطور که ذکر شد، مراحل انجام اسکلروتراپی توسط پزشک متخصص انجام می‌شود و بستگی به وضعیت عروق و منطقه درمانی دارد. برای اطمینان از تکمیلی و دقیق بودن اطلاعات، پیشنهاد می‌شود که با پزشک معالج خود مشورت کنید.